Prikkels

Actief verminderen van je prikkels is een van de snelste routes om minder spanning te ervaren. Het klinkt zo logisch en toch pakken we telkens weer die telefoon op in de hoop op.. ja wat eigenlijk? Veel van de overprikkeldheid komt voort uit gewoonte. Herinner je de tijd nog voor de smartphone? Precies, bijna niet voor te stellen.

Ken je grenzen

Begrijp me niet verkeerd, ik heb niets tegen technologische ontwikkeling of social media en maak er zelf natuurlijk ook veel gebruik van, maar het helpt wel om te weten waar je eigen grenzen liggen. Sterker nog, ik zou durven stellen dat het anno 2021 noodzakelijk is te weten waar je eigen grenzen liggen. Want juist in deze tijd waar we ons eindeloos kunnen ’bingen’ aan informatie en prikkels, is het niet overtrokken om afspraken met jezelf te maken over je prikkel-inname. Youtube en Insta gaan echt niet tegen je zeggen: “Ho, ho, zo is het wel genoeg jij, ga eerst maar ‘ns even een frisse neus halen!’

Koelkast vol prikkels

Ik denk er een beetje zo over: Je doet niet voor een week boodschappen om vervolgens de hele koelkast in een keer leeg te eten. Dat slaat nergens op en zo moeten we ook gaan leren kijken naar, informatie voorziening, social media en prikkels. Heel fijn dat het er is, net zoals het gemak van de boodschappen in de koelkast. Maar gebruik ze teveel achtereen en je zult je systeem overbelasten, geïrriteerd, gestrest, gespannen en rusteloos worden. Net zoals je ziek en misselijk wordt als je de hele koelkast in een keer zou leeg eten. 

Je doet toch ook niet voor een week boodschappen en eet vervolgens de hele koelkast in een keer leeg?

Bram de Wit

Bewust van de impact van prikkels

Bewust te worden van de impact van prikkels op je brein helpt om in te zien dat meer niet beter is. De uitdaging is om naast prikkels ook ‘down-time’ in te lassen zodat je brein weer kan herstellen en de informatie kan verwerken. Dit is nodig, want als het brein de informatie niet kan plaatsen en verwerken dan kan het brein geen signalen aan het lichaam geven dat het zich kan ontspannen en herstellen en hou je als gevolg spanning vast. We staan dan permanent ‘aan’. Daarom is het belangrijk dat je actief de tijd neemt om te ontspannen. Lees een boek, ga wandelen, steek je neus in de wind, mediteer, sport, doe yoga, neem een bad of een massage, drink een kop thee, luister naar muziek, besteed tijd aan een hobby, praat met een goede vriend of vriendin. De mogelijkheden zijn eindeloos.  

Overbelast geraakt en wil je een snelle en effectieve oefening doen om je systeem te kalmeren? Doe dan deze oefening: Bodyscan

Negatieve gedachten? Hoe kom je er van los?

Negatieve gedachten. Helemaal niet zo ongewoon om ze af en toe eens te hebben. We hebben er namelijk allemaal wel eens last van. Toch hebben veel meer mensen last van bovenmatig negatief denken dan je je misschien kunt voorstellen. Dat wekt de vraag of je er wat aan kunt doen. Gelukkig is het antwoord: zeker weten!

De sleutel tot succes zit hem in hoe we ertegenaan kijken. Negatieve gedachten, emoties en zelfs overtuigingen zijn vaak minder ‘echt’ dan je in eerste instantie denkt.

Stel je eens het volgende voor:

Je loopt over straat en aan de overkant loopt een vriend van je in de tegenovergestelde richting. Je zwaait, je roept zijn naam, maar hij reageert niet. Je probeert het nog eens, maar weer reageert hij niet en verdwijnt langzaam uit het zicht. 

Welke reactie had je?

1. Hij hoort me niet
2. Hij zal wel haast hebben
3. Hij wil me niet zien
4. Anders

Wanneer ik deze vraag aan een willekeurige groep stel die bij mij een mindfulness training bijwoont, krijg ik vaak heel uiteenlopende antwoorden. De een gaat aan zichzelf twijfelen. ‘Misschien heb ik iets gedaan en vind hij me niet meer aardig’. De ander is bezorgd over de vriend en vraagt zich af of het wel goed gaat met hem. Weer iemand anders laat het onverschillig wat er gebeurt. ‘Misschien hoorde hij me niet.’ ‘Of misschien had hij haast.’ 

De link tussen gedachten en je zelfbeeld

Waar het op neer komt is dat eenzelfde situatie heel wisselend ervaren wordt door mensen. Hiermee wordt aangetoond dat de waarneming (de perceptie) van de persoon bepaald hoe hij of zij de situatie beleefd. 

Heb je van nature een gezond zelfbeeld en veel vertrouwen in de medemens? Dan neig je waarschijnlijk naar een verklaring buiten je zelf, zoals: ‘Hij zal wel haast hebben’. Of: ‘Die zit ook niet op te letten zeg!’ Wanneer je minder zelfvertrouwen hebt en snel gaat twijfelen aan de motivatie van de ander dan val je al snel in de categorie die de oorzaak bij zichzelf gaat zoeken of daar op z’n minst gedachten over heeft. ‘Hij wil me vast niet zien’.  

Zoals de amerikaanse pastoor Charles R. Swindoll zei:

“10% of life is what happens to us and 90% is how we react to it.”

Trainen van je perceptie van jezelf en de wereld

Zoals in het citaat hierboven staat is 90% van wat we ervaren subjectief. Dus door onszelf ingekleurd. Dat betekent dat, tot op grote hoogte, wij het zelf zijn die bepalen hoe we dingen waarnemen en niet hetgeen wat ons overkomt.

Het goede nieuws is dat we onze perceptie kunnen trainen. We kunnen leren om meer grip te krijgen op onze waarneming zodat we meer keuzevrijheid krijgen. Door geleidelijk aan meer ruimte te scheppen in onze identificatie met emoties, gedachten en ervaringen, kunnen we leren hoe we vaardiger worden in de omgang met uitdagende omstandigheden. 

Op deze manier kunnen we onszelf bevrijden van negatieve zelfbeelden en overtuigingen. En dat is precies de essentie van Mindfulness.

Denk je erover om een cursus mindfulness te volgen? Lees dan hier verder.  

Waarom moeten we het hebben over stress klachten?

Stress speelt een prominente rol in het moderne leven. Ongemerkt zit jouw leven vaak vol met prikkels. Deze prikkels voeren de druk op de ketel op en het resultaat is dat je onrust en gejaagdheid ervaart, soms wel de hele dag door. Het heeft een grote impact op de kwaliteit van je leven. Normaal gesproken ben je er maar weinig bewust van. Je voelt weleens hoofdpijn of pijnlijke schouders maar staat er verder niet bij stil. Je vindt het normaal. Het lijkt geen probleem, maar pas op! Mits goed gemanaged kunnen deze stress klachten zeer gemakkelijk chronische proporties aannemen.

Chronische stress klachten

De grens tussen gezonde en ongezonde stress is voor de meeste mensen nog erg onduidelijk. Toch is het belangrijk om stil te staan bij de gevolgen van bovenmatig veel stress. Wanneer stress chronisch dreigt te worden gaat het namelijk vaak eerst nog voor een tijdje goed, maar uiteindelijk stort je toch in. Dit komt omdat stress een fysiologisch mechanisme bevat waardoor je je grenzen steeds verder verlegd. Je gaat in een soort ‘survival’ modus. Het resultaat van aanhoudende spanning is dat je jezelf helemaal leeg trekt en dat je stukje bij beetje minder in staat zult zijn om te voelen wat je werkelijk nodig hebt: Op tijd je rust pakken, gezonde voeding tot je nemen in plaats van weer een snack of fast food, je sociale contacten met belangrijke anderen onderhouden, of de tijd nemen om een drukke dag te verwerken. Zonder dat je het beseft kom je als het ware in een negatieve spiraal terecht. We noemen dit fenomeen ook wel de uitputtingstrechter. Je stoot steeds meer af wat je voeding geeft en je fixeert je op de doelen die je wilt bereiken in de hoop dat je je daarná kunt ontspannen..

De fysiologie

Stress werkt via hormonen. Het is dan ook de reden dat we ons zo gejaagd en rusteloos voelen wanneer we het ervaren. Ons lichaam reageert namelijk op dezelfde wijze op een boze email van een collega of klant als op een existentiële bedreiging door bijvoorbeeld een roofdier in het wild. Ons fysiologische systeem kent hier geen onderscheid tussen.

Leren omgaan met stress klachten is het systeem begrijpen

In onderstaande video leggen we uit hoe het werkt in het lichaam en hoe mindfulness een antwoord biedt in het creëeren van een bewuste respons op stress.

Stress management skills

Stress op zichzelf is dus niet het probleem. Het is wat je ermee doet. Gelukkig zijn er effectieve manieren om je te trainen om bewuster te zijn over stress in jouw lichaam. Je kunt de ‘early warning’ signalen leren opvangen en een betere manager van je eigen spanning worden. Het resultaat is dat je het beter leert te hanteren. Zo kun je productief zijn en blijven, zonder over de kop te slaan.

Wij helpen je graag een handje op weg!

Boeddhisme als rode draad

Een interview door Anne Meijer over mijn visie op het boeddhisme en waarom het een rode draad werd in mijn leven.

Samenvatting van mijn visie op het boeddhisme

Wat betekent boeddhisme voor Bram en waarom koos hij specifiek voor Tibetaans boeddhisme?

Boeddhisme is een rode draad voor mij. Met betrekking tot hoe ik kijk naar het leven, maar ook naar mijzelf. De verbinding ertussen. Met andere woorden: hetgeen wat ik waarneem werkt ook weer terug op mij en visa versa. Het heeft mij opstelling daartoe enorm gekleurd. Dit komt omdat een van de kern pijlers binnen het boeddhisme is dat het gaat over werken met je perceptie, je waarneming. Dit heeft altijd sterk in mij geresoneerd.

Uitdagingen in mijn jeugd

Mijn jeugd heeft mij geconfronteerd met aspecten van het leven die niet gemakkelijk waren. Ik heb daaruit geleerd dat het niet zozeer de dingen zijn die je overkomen die bepalen hoe het met je gaat, maar veel meer hoe je reageert op wat je overkomt. Dat is waar boeddhisme voor mij resoneert. Het probeert door middel van de filosofie en de oefeningen je te trainen in het vaardig kunnen omgaan met je waarneming. Want hoe je iets ervaart is trainbaar.

De geest is als een kristal

Het boeddhisme stelt dat we een geest bezitten die we kunnen ontwikkelen, laten groeien. Negatief of positief, de keuze is aan ons. De analogie voor de geest is dan ook die van een kristal; Het is transparant van kleur, tot het moment dat je er iets onder plaats. Op dat moment neemt het die kleur volledig aan. Dus waar je je op focust dat wordt je gewoonte, je gedrag. Gedragswetenschap heeft dit inmiddels ook in kaart gebracht. Zoals het bijvoorbeeld in CGT duidelijk naar voren komt.

Meer flexibiliteit door het oefenen in meditatie

Het leidde bij mij tot de doorleefde conclusie dat mijn waarneming veel meer fluïde en kneedbaar is dan ik zelf in eerste instantie had gedacht. Die flexibiliteit om op een gebalanceerde manier om te kunnen gaan met de uitdagingen van het leven is een groot cadeau die het mij gegeven heeft.

Bodyscan: kernoefening van Mindfulness

Vandaag kreeg ik de opmerking tijdens een van mijn werkplek meditaties dat het oefenen met de bodyscan na een tijdje zo saai begint te worden. ‘Steeds hetzelfde’ en ‘Ik heb het op een gegeven moment wel gehad met de instructie’

Laat me beginnen met bevestigen dat dit een heel valide reactie is op deze oefening. Bij elke vorm van meditatie kan een element van ‘verzadiging’ optreden, mits je maar lang genoeg oefent. Bij tijd en wijle raken we verveeld en willen we iets anders. We zijn nu eenmaal meer aangetrokken tot het maken van nieuwe ervaringen. Dat stimuleert ons en we hebben het gevoel van ‘vooruitgang’ en ‘leven’.

Toch valt er heel veel te zeggen voor erbij blijven wanneer het ongemakkelijk wordt.

Oefenen met ongemak en rusteloosheid

Allereerst oefenen we juist met het temmen van onze onrustige geest. Deze is als een vlo die van de ene naar de andere plek springt. Rusteloos en ongeduldig. Dan weer in het verleden, dan weer in de toekomst, maar zelden hier. Op zich geen probleem, maar we weten allemaal dat dit oeverloos doorgaat mits we niet af en toe bewust ingrijpen. En het gaat oeverloos door met alle gevolgen van dien. Overbelasting ontstaat niet door één groots moment, maar juist door een aaneenschakeling van kleine momenten van rusteloosheid die elkaar rap opvolgen. Dit proces gaat met zo’n snelheid dat het als ‘normaal’ begint aan te voelen en we geen onderscheid meer kunnen maken tussen rust en actie. Zelfs al nemen we een pauze dendert onze geest door..

Waarom de Bodyscan werkt

Het lichaam is een anker voor het huidige moment. Het is altijd hier. Altijd beschikbaar. Direct. Bewust contact maken met het lichaam helpt ons om te vertragen. Die vertraging laat ons allereerst zien hoe onrustig we doorgaans zijn, maar biedt ons ook de gelegenheid om een andere keuze te maken. Erbij te blijven in plaats van in de actie te schieten. Te observeren zonder oordelen in plaats van reageren en handelen. Dat in zichzelf kan al een reden zijn om te blijven oefenen, ook als het soms ongemakkelijk wordt.

Resultaten van de Bodyscan

Wanneer je blijft oefenen met de lichaamsverkenning train je naast je opmerkzaamheid ook je capaciteit tot intentioneel verplaatsen van je aandacht bij een plek naar keuze, terwijl je tegelijkertijd contact houdt met je vertrekpunt van rust en ruimtelijkheid. Je houdt als het ware een lijntje met je rustpunt en vanuit daar verplaatst je telkens weer je aandacht. Dit vermogen traint je ‘aandachtsspier’ en is significant omdat we nu eenmaal in een dynamische omgeving leven. Er komen dingen op ons af, we ervaren prikkels, er komen gedachten op, etc. Juist dan is het een onontbeerlijke vaardigheid bij jezelf te kunnen blijven zonder je af te sluiten of het contact met je omgeving te verbreken. Dat is de ware definitie van balans. En is een zeer bruikbare skill zowel op het werk als privé.

Verankerd in dit moment

We trainen dus met de Bodyscan onze capaciteit om onze aandacht te richten en tegelijkertijd niet (volledig) te identificeren met het object van onze aandacht. Hierdoor blijven we gecentreerd in het huidige moment en in onszelf.

Wil je eens kennis maken met de bodyscan oefening onder begeleiding van een ervaren mindfulness coach? Kijk dan eens naar de opties voor mindfulness training onder: Mindfulness aanbod & programmas van VitalityPro

Geen enkele meditatie is hetzelfde 

Dat klinkt als een cliché maar is echt zo. Soms is er onrust, soms is er diepe stilte, maar nooit is het exact hetzelfde.

Vaak krijg ik de opmerking dat deelnemers het moeilijk hebben met de drukte in hun hoofd. ‘Ik kon me voor geen meter ontspannen’ en ‘Zoveel onrust, ik was alleen maar bezig met ‘hoe lang nog?”. Begrijpelijke reacties. Want wanneer je begint met meditatie en nog geen kennis hebt gemaakt met het voortdurend veranderende ‘weerbericht’ van de geest kan de opvatting heersen dat meditatie erom gaat ‘niets te denken’ of ‘volledig onaflatend ontspannen te zijn’. Het is ook een begrijpelijke reactie als je inziet dat we als mens tot in perfectie getraind zijn onszelf te identificeren met gedachten, gevoelens en lichamelijke sensaties. 

Onrust omarmen?

Oefening in meditatie zou je kunnen vergelijken met omgaan met het leven. Het verandert namelijk constant. In feite is dat nu juist een goede zaak. We zijn mens en een levend, ademend wezen. We hebben dus te maken met een dynamisch systeem van lichaam en geest. In plaast van een gemoedstoestand te willen vasthouden bewegen we mee met de veranderlijkheid van onze geest en van elk moment. Net zoals het weer. Dan weer een zonnestraal, dan weer een (donkere) wolk en soms een regenboog. In plaats van met elk moment te identificeren. Te vechten met de gedachten, gevoelens, omstandigheden, situaties die we niet okee vinden. Te jagen op de sensaties die we juist heel fijn vinden. En ons onverschillig opstellen tegenover alles wat ertussenin plaatsvindt.

Je hebt een keuze

We zouden kunnen kiezen om te beginnen met het te zien voor wat het is. Donker als donker. Licht als licht. Het commentaar hierop achterwege te laten. En ernaar te kijken zonder een label erop te plakken. Het helpt om je te herinneren dat jij meer bent dan jouw gedachte of jouw emotie. Net zoals de hemel groter en weidser is dan de wolken die zich erin bevinden. Die zijn maar een fractie van de lucht waar ze zich in bevinden. Sterker nog, de wolken kunnen hun plek en functie hebben zonder het evenwicht van de hemel te verstoren.

Het helpt om je te herinneren dat jij meer bent dan jouw gedachte of jouw emotie. Net zoals de hemel groter en weidser is dan de wolken die zich erin bevinden.

Dilgo khyentse Rinpoche

In meditatie is het net zo. We aanschouwen wat zich voordoet zonder ernaar te grijpen. Dan weer een gedachte, dan weer een sensatie, dan even weidse leegte. Dit schouwspel voltrekt zich aan onze waarneming zonder dat het ons verstoord. We zijn er gewaar van zonder er in mee te gaan. Dat wil niet zeggen dat we niet meer met afkeer zullen reageren op onrust of juist een moment van diepe rust proberen vast te houden. Die neigingen zullen nog lang voortduren en zich subtieler en subtieler manifesteren. Het is zelfs goed dat dit gebeurd. Dat maakt het levensecht.

Wat is het doel?

De ware essentie van meditatie is dat het een proces is van de geest leren kennen. Hoe kun je iets leren kennen zonder het ooit te ontmoeten? We worden er door en door bekend mee zodat we uiteindelijk leren om op de golven van de geest te surfen zonder kopje onder te gaan.   

Zzp’er zijn in het Corona tijdperk

Wat er nu aan de hand is met de corona crisis, doet me beseffen dat ik moet loslaten. Loslaten van verwachtingen, loslaten van de status quo. Hoe de dingen nu zijn. En de verandering te leren omarmen. De situatie is definitief veranderd en we weten niet hoe het eruit gaat zien. Of je nu een buffer hebt voor een paar maanden of helemaal niet, er zijn grote veranderingen gaande. Het roept de vraag op wat heb ik nodig om te kunnen leven? Wat heb ik nodig om te kunnen bestaan? En waar komt de spanning vandaan?

Spanning door Corona

Komt de spanning uit het proberen krampachtig vast te houden aan wat er was? Ben ik bereid om mijn armen te openen voor de toekomst, wat die ook moge zijn? Er is heel veel onzekerheid nu. Mijn eigen neiging bij onzekerheid is om nog meer vast te houden aan datgene wat ik weet, datgene wat ik ken. Maar al na een aantal dagen merk ik dat vasthouden aan dat wat zeker is, pijnlijker is dan loslaten. Er is een bepaalde ‘contractie’ rond de onzekerheid en die neemt met de dag toe. Ik voel dat deze periode een uitnodiging is om het te laten gaan. Dan maar geen vastigheid, dan maar geen zekerheden. De illusie van vastigheid, van je kunnen verlaten op de omstandigheden, voor mij komt die nu vrij pijnlijk aan het licht. Natuurlijk neem je deel aan de samenleving, je vraagt om hulp waar nodig, je blijft meedoen, je bent zorgvuldig met je uitgaven. Maar misschien is het definitief anders vanaf nu, misschien keren we weer terug naar het oude. We weten het gewoon niet.

Hoe ga ik met Corona om?

Terwijl ik dit schrijf zie ik een klein koolmeesje landen op de heg van de buren. Dit beestje weet van niets. Het ervaart geen corona crisis. Het is druk bezig met zoeken naar voedsel en uit de klauwen blijven van onze kater Charlie. Hij leeft in dit moment. Het koolmeesje triggert me. Het is een symbolische uitnodiging van het leven om me te ontspannen in dit moment en me te richten op wat nu nodig is. De uitnodiging is om los te laten, de verwachting los te laten dat ik de status quo kan behouden. Want die verwachting zorgt voor enorm veel spanning en angst. Als het moet veranderen laat het maar gebeuren. Wat overigens niet wil zeggen dat je achterover leunt en het maar over je heen laat komen. Het betekent loslaten van het constante gevecht tegen de verandering die de komst van corona teweeg bracht. De verandering die altijd van moment tot moment plaatsvindt. Dit is een delicate balans tussen actief blijven en berusten. Tussen overgave aan verandering die onvermijdelijk is en datgene wat wel behouden kan worden. En dat is niet zwart of wit. Het is niet of/of. Het is en/en. 

Het koolmeesje triggert me. Het is een symbolische uitnodiging van het leven om me te ontspannen in dit moment en me te richten op wat nu nodig is.

Bram de Wit

Dat is van moment tot moment de zoektocht.

Schijnveiligheid blootgelegd door corona

De schijnveiligheid is nu tijdelijk blootgelegd. Het is de uitnodiging om van moment tot moment te reageren op de dingen zoals ze zijn. Misschien is dat eigenlijk ook hoe de realiteit is. We weten niet hoe de toekomst zal zijn. Het verleden biedt geen garanties voor het heden of de toekomst. Enige wat we werkelijk kunnen doen is ontspannen in dit moment en wakker en open blijven. De paden die doodlopen niet meer inslaan. Niet meer met ons hoofd tegen de muur bonken in de hoop dat de muur wijkt. Misschien wel een nieuw pad inslaan.

Aanvaarden dat de toekomst niet zeker is

Mijn boeddhistische training borrelt weer op. Niets is vast, alles is vergankelijk staat nu weer in een scherp daglicht. Het enige wat we werkelijk hebben is dit huidige moment. Aanvaarden dat de toekomst niet zeker is, hoezeer we ook die zekerheid willen hebben. Dat is de balans tussen aanvaarding dat we niet weten hoe het zal zijn en werken aan de toekomst. Balans is niet een bepaalde plek, een bepaalde vastigheid. Balans is hoe je reageert, met een frisse blik, of ingesleten reactiepatronen. Mijn ingesleten patroon is angst. Angst voor de toekomst, angst voor onzekerheid. Angst voor verandering. Dat is een grammofoonplaat uit de oude doos. Hetzelfde liedje wat zich al een groot deel van mijn leven herhaalt. Het koolmeesje gaf mij de uitnodiging om het liedje te laten zijn voor wat het is. Me te herinneren aan mijn training. Ik hoef er niet altijd naar te luisteren. Ik kan ook op een andere manier reageren. Meer open, meer ontvankelijk voor wat er nu is. Je best blijven doen en je tegelijkertijd telkens weer te ontspannen.

Automatische reactie vs Bewuste respons

Benieuwd hoe je kan werken met je (negatieve) reactiviteit wanneer je met tegenslag te maken krijgt? In deze video geef ik je een aantal handvaten om mee aan de slag te gaan: