Geen enkele meditatie is hetzelfde
Dat klinkt als een cliché maar is echt zo. Soms is er onrust, soms is er diepe stilte, maar nooit is het exact hetzelfde.
Vaak krijg ik de opmerking dat deelnemers het moeilijk hebben met de drukte in hun hoofd. ‘Ik kon me voor geen meter ontspannen’ en ‘Zoveel onrust, ik was alleen maar bezig met ‘hoe lang nog?”. Begrijpelijke reacties. Want wanneer je begint met meditatie en nog geen kennis hebt gemaakt met het voortdurend veranderende ‘weerbericht’ van de geest kan de opvatting heersen dat meditatie erom gaat ‘niets te denken’ of ‘volledig onaflatend ontspannen te zijn’. Het is ook een begrijpelijke reactie als je inziet dat we als mens tot in perfectie getraind zijn onszelf te identificeren met gedachten, gevoelens en lichamelijke sensaties.
Onrust omarmen?
Oefening in meditatie zou je kunnen vergelijken met omgaan met het leven. Het verandert namelijk constant. In feite is dat nu juist een goede zaak. We zijn mens en een levend, ademend wezen. We hebben dus te maken met een dynamisch systeem van lichaam en geest. In plaast van een gemoedstoestand te willen vasthouden bewegen we mee met de veranderlijkheid van onze geest en van elk moment. Net zoals het weer. Dan weer een zonnestraal, dan weer een (donkere) wolk en soms een regenboog. In plaats van met elk moment te identificeren. Te vechten met de gedachten, gevoelens, omstandigheden, situaties die we niet okee vinden. Te jagen op de sensaties die we juist heel fijn vinden. En ons onverschillig opstellen tegenover alles wat ertussenin plaatsvindt.
Je hebt een keuze
We zouden kunnen kiezen om te beginnen met het te zien voor wat het is. Donker als donker. Licht als licht. Het commentaar hierop achterwege te laten. En ernaar te kijken zonder een label erop te plakken. Het helpt om je te herinneren dat jij meer bent dan jouw gedachte of jouw emotie. Net zoals de hemel groter en weidser is dan de wolken die zich erin bevinden. Die zijn maar een fractie van de lucht waar ze zich in bevinden. Sterker nog, de wolken kunnen hun plek en functie hebben zonder het evenwicht van de hemel te verstoren.
Het helpt om je te herinneren dat jij meer bent dan jouw gedachte of jouw emotie. Net zoals de hemel groter en weidser is dan de wolken die zich erin bevinden.
Dilgo khyentse Rinpoche
In meditatie is het net zo. We aanschouwen wat zich voordoet zonder ernaar te grijpen. Dan weer een gedachte, dan weer een sensatie, dan even weidse leegte. Dit schouwspel voltrekt zich aan onze waarneming zonder dat het ons verstoord. We zijn er gewaar van zonder er in mee te gaan. Dat wil niet zeggen dat we niet meer met afkeer zullen reageren op onrust of juist een moment van diepe rust proberen vast te houden. Die neigingen zullen nog lang voortduren en zich subtieler en subtieler manifesteren. Het is zelfs goed dat dit gebeurd. Dat maakt het levensecht.
Wat is het doel?
De ware essentie van meditatie is dat het een proces is van de geest leren kennen. Hoe kun je iets leren kennen zonder het ooit te ontmoeten? We worden er door en door bekend mee zodat we uiteindelijk leren om op de golven van de geest te surfen zonder kopje onder te gaan.